อายตนะภายใน 6 (ที่เชื่อมต่อให้เกิดความรู้, แดนต่อความรู้ฝ่ายภายใน — Ajjhattikāyatana: internal sense-fields) บาลีเรียก อัชฌัตติกายตนะ
- จักขุ (จักษุ, ตา — Cakkhu: the eye)
- โสตะ (หู — Sota: the ear)
- ฆานะ (จมูก — Ghāna: the nose)
- ชิวหา (ลิ้น — Jivhā: tongue)
- กาย (กาย — Kāya: the body)
- มโน (ใจ — Mana: the mind)
ทั้ง 6 นี้ เรียกอีกอย่างว่า อินทรีย์ 6 เพราะเป็นใหญ่ในหน้าที่ของตนแต่ละอย่าง เช่น จักษุเป็นเจ้าการในการเห็น เป็นต้น.
ที.ปา.11/304/255; ม.อุ.14/619/400; อภิ.วิ.35/99/85.D.III.243; M.III.216; Vbh.70.
หมวดธรรม: ฉักกะ — หมวด 6 — Groups of Six (including related groups)
ที่มา: พจนานุกรมพุทธศาสตร์ ฉบับประมวลธรรม — พระพรหมคุณาภรณ์ (ป. อ. ปยุตฺโต)
