ธาตุ 6

[148]
ธาตุ 6 (Dhātu: the six elements) ได้แก่ธาตุ 4 หรือมหาภูต 4 คือ ปฐวีธาตุ อาโปธาตุ เตโชธาตุ และ วาโยธาตุ นั้น กับเพิ่มอีก 2 อย่าง คือ
  1. อากาสธาตุ (สภาวะที่ว่าง โปร่งไป เป็นช่อง — Ākāsa-dhātu: the space-element)
  2. วิญญาณธาตุ (สภาวะที่รู้แจ้งอารมณ์ ธาตุรู้ ได้แก่วิญญาณธาตุ 6 คือ จักขุวิญญาณธาตุ โสตวิญญาณธาตุ ฆานวิญญาณธาตุ ชิวหาวิญญาณธาตุ กายวิญญาณธาตุ มโนวิญญาณธาตุ — Viññāṇa-dhātu: element of consciousness; consciousness-element)
ดู [39] มหาภูต 4 และ [146] ธาตุ 4.

ม.อุ.14/169/125; อภิ.วิ.35/114/101.
M.III.31; Vbh.82.

หมวดธรรม: จตุกกะ — หมวด 4 — Groups of Four (including related groups)
ที่มา: พจนานุกรมพุทธศาสตร์ ฉบับประมวลธรรม — พระพรหมคุณาภรณ์ (ป. อ. ปยุตฺโต)