จักร 4

[140]
จักร 4 (ธรรมนำชีวิตไปสู่ความเจริญรุ่งเรือง ดุจล้อนำรถไปสู่ที่หมาย — Cakka: virtues wheeling one to prosperity)

1. ปฏิรูปเทสวาสะ (อยู่ในถิ่นที่ดี มีสิ่งแวดล้อมเหมาะสม — Paṭirūpadesavāsa: living in a suitable region; good or favourable environment)
2. สัปปุริสูปัสสยะ (สมาคมกับสัตบุรุษ — Sappurisūpassaya: association with good people)
3. อัตตสัมมาปณิธิ (ตั้งตนไว้ชอบ, ตั้งจิตคิดมุ่งหมายนำตนไปถูกทาง — Attasammāpaṇidhi: setting oneself in the right course; aspiring and directing oneself in the right way)
4. ปุพเพกตปุญญตา (ความเป็นผู้ได้ทำความดีไว้ก่อนแล้ว, มีพื้นเดิมดี, ได้สร้างสมคุณความดีเตรียมพร้อมไว้แต่ต้น — Pubbekatapuññatā: having formerly done meritorious deeds; to have prepared oneself with good background)

ธรรม 4 ข้อนี้ เรียกอีกอย่างหนึ่งว่า พหุการธรรม คือธรรมมีอุปการะมาก (virtues of great assistance) เป็นเครื่องช่วยให้สามารถสร้างสมความดีอื่นๆ ทุกอย่าง และช่วยให้ประสบความเจริญก้าวหน้าในชีวิต บรรลุความงอกงามไพบูลย์.

องฺ.จตุกฺก.21/31/41; ที.ปา.11/400/293.

A.II.32; D.III.276.

หมวดธรรม: จตุกกะ — หมวด 4 — Groups of Four (including related groups)

ที่มา: พจนานุกรมพุทธศาสตร์ ฉบับประมวลธรรม — พระพรหมคุณาภรณ์ (ป. อ. ปยุตฺโต)