อุปัญญาตธรรม 2 (ธรรมที่พระพุทธเจ้าได้ทรงปฏิบัติเห็นคุณประจักษ์กับพระองค์เอง คือ พระองค์ได้ทรงอาศัยธรรม 2 อย่างนี้ดำเนินอริยมรรคาจนบรรลุจุดหมายสูงสุด คือ สัมมาสัมโพธิญาณ — Upaññāta-dhamma: two virtues realized or ascertained by the Buddha himself)
- อสนฺตุฏฺฐิตา กุสเลสุ ธมฺเมสุ (ความไม่สันโดษในกุศลธรรม, ความไม่รู้อิ่มไม่รู้พอในการสร้างความดีและสิ่งที่ดี — Asantuṭṭhitā kusalesu dhammesu: discontent in moral states; discontent with good achievements)
- อปฺปฏิวาณิตา ปธานสฺมึ (ความไม่ระย่อในการพากเพียร, การเพียรพยายามก้าวหน้าเรื่อยไปไม่ยอมถอยหลัง — Appaṭivāṇitā padhānasmiṃ: perseverance in exertion; unfaltering effort)
D.III.214; A.I.50,95; Dhs.8,234.
หมวดธรรม: ทุกะ — หมวด 2 — Groups of Two (including related groups)
ที่มา: พจนานุกรมพุทธศาสตร์ ฉบับประมวลธรรม — พระพรหมคุณาภรณ์ (ป. อ. ปยุตฺโต)
